Czy alkohol tuczy?

Przez alkohol w języku potocznym rozumiemy zwykle alkohol etylowy, który służy do wyrobu różnego rodzaju napojów alkoholowych: wódek czystych i gatunkowych, miodu pitnego oraz różnego rodzaju nalewek i likierów. Pod względem chemicznym alkohol zaliczany jest do związków organicznych, zawierających jedną lub więcej grup hydroksylowych. Alkohol etylowy szybko wchłania się z przewodu pokarmowego – już po upływie 5–10 minut od jego wypicia można wykryć go we krwi. W ciągu 15 minut wchłonięciu ulega około 50% spożytej porcji. Po etapie stabilizacji stężenia alkoholu etylowego w tkankach, rozpoczyna się proces jego eliminacji, czyli usuwania, przede wszystkim jego toksycznych metabolitów (około 10% usuwana jest w postaci niezmienionej z moczem i powietrzem wydychanym).

W gorzelnictwie tzw. spirytus surowy wytwarzany jest z surowców skrobiowych: ziemniaków, zbóż oraz z surowców zawierających cukier: melasy, buraków cukrowych, owoców.

Alkohol, a właściwie napoje zawierające alkohol, od wieków towarzyszą człowiekowi. Sporadyczne spożywanie alkoholu zwykle nie powoduje uzależnienia, natomiast systematyczne picie nawet niewielkich jego ilości może prowadzić do groźnego nałogu. Alkohol spowalnia aktywność ośrodkowego układu nerwowego, a pijące go osoby odczuwają odprężenie i większą pewność siebie (chociaż ich mowa oraz koordynacja ruchów zostają zaburzone). Systematyczne spożywanie alkoholu wiąże się nie tylko z ryzykiem uzależnienia, ale również z ryzykiem wystąpienia marskości wątroby, zapalenia trzustki, niektórych nowotworów, zapalenia żołądka oraz obniżenia odporności. Alkohol upośledza perystaltykę jelit i wchłanianie składników odżywczych, powodując tzw. zespół „dziurawego jelita”, a jego nałogowe picie prowadzi do niedożywienia. Jest to swoistym paradoksem, ponieważ sam alkohol i napoje alkoholowe mają wysoką wartość energetyczną.

Ile kalorii?
Jeden gram alkoholu to 7 kcal, czyli niewiele mniej niż w przypadku tłuszczu (9 kcal/g). Oczywiście wartość kaloryczna napojów alkoholowych zależy od zawartości w nich samego alkoholu, jak i obecności innych „energetycznych” składników: cukru, białka, tłuszczu. Przykładowo:

• 100 ml wódki czystej to około 220 kcal;
• 100 ml wina białego słodkiego – 95 kcal;
• 100 ml wina czerwonego wytrawnego – 68 kcal;
• 100 ml szampana – 76 kcal;
• 100 ml piwa – 49 kcal.

Jednorazowe wypicie 100 ml czystej wódki nie jest może zjawiskiem powszechnym, natomiast już spożycie jednego czy dwóch piw nie jest, szczególnie wśród panów, niczym szczególnym. Wyliczenie wartości energetycznej takiej „porcji” jest proste, ale często nie traktujemy „napojów” jako źródła energii, zapominając o nich w diecie. Mało osób wie, że litr piwa to około 500 kcal, a jeśli przy okazji sięgniemy po popularne przekąski: paluszki (100 g – około 500 kcal), orzeszki (np. fistaszki – około 560 kcal), to wartość energetyczna takiej „przyjemności” może dojść nawet do 1000 kcal. Jest to wartość energetyczna „solidnego” obiadu. Jeśli takie sytuacje zdarzają się tylko raz w tygodniu, to po 2 miesiącach można się spodziewać dodatkowego kilograma na wadze. Dlatego też w przypadku diet odchudzających ważnym zaleceniem jest unikanie spożywania alkoholu. W niektórych przypadkach sama rezygnacja z jego picia może przyczynić się do utraty masy ciała.

Opracowanie: A.Harton, J.Myszkowska-Ryciak