Dieta low FODMAP - faza eliminacyjna

Dla kogo dieta low FODMAP?

Dieta ta może być niezwykle pomocna dla osób ze zdiagnozowanym zespołem jelita drażliwego. Korzyści z jej stosowania mogą odnieść również sportowcy, którym  dolegliwości żołądkowo-jelitowe utrudniają treningi lub starty w zawodach sportowych, ale to temat na oddzielny artykuł. Objawy IBS często pokrywają się z symptomami innych groźniejszych schorzeń takich jak np. nowotwory jelit, dlatego zanim lekarz zdiagnozuje IBS musi najpierw wykluczyć wszystkie inne schorzenia.  Dopiero wówczas można działać w kierunku redukcji objawów zespołu jelita drażliwego i tu na pomoc przychodzi dieta low FODMAP.

Fazy dietylow FODMAP

Dieta low FODMAP składa się z 3 etapów. Pierwszy - to faza eliminacji, drugi reintrodukcji, natomiast trzeci to wdrożenie zdobytej wiedzy w życie, czyli planowanie menu tak, by jelita były „szczęśliwe i spokojne”. Każdy z etapów wymaga szczegółowego omówienia, dlatego w tym artykule chciałabym poruszyć tematykę fazy I. W kolejnych omówię kolejne etapy diety.

Faza I - eliminacja produktów high FODMAP

Jest to czas odpoczynku dla jelit. Przez 4-8 tygodni (bo tyle trwa ta faza) należy wykluczyć z diety wszystkie produkty które potencjalnie mogą wzmagać objawy ZJD. Dzięki temu jelita jak i umysł się relaksują. Osoby z IBS w tym czasie czują się zdecydowanie lepiej. Wyzbywają się lęku przed dolegliwościami, które zazwyczaj je spotykały po spożyciu posiłku. Ten czas jest przygotowaniem do fazy II, gdzie po kolei zostają wprowadzone produkty high FODMAP.

Podczas pierwszej fazy z diety należy wyeliminować szereg produktów, przez co istnieje duże ryzyko wystąpienia niedoborów pokarmowych. Dlatego niezwykle ważne jest, aby prowadzić ją pod okiem dietetyka. Dzięki temu ryzyko ewentualnych niedoborów witamin czy składników mineralnych będzie zredukowane do minimum.

Jak każda dieta eliminacyjna faza I diety FODMAP nie może mieć charakteru trwałego. Powinna trwać 4 tygodnie. W przypadku gdy poprawa samopoczucia nie wystąpi, czyli dolegliwości jelitowe nadal będą się utrzymywały należy ją wydłużyć do 8 tygodni, ale nie dłużej.

Czego należy unikać?

W diecie low FODMAP należy unikać produktów, które zawierają duże ilości monosacharydów (fruktozy), disacharydów (laktozy), oligosacharydów (fruktanów, fruktooligosacharydy, czyli FOS i galaktooligosacharydy, czyli GOS), oraz polioli.

W jakich produktach spożywczych znajdziemy duże ilości tych składników? Dla ułatwienia zapiszę je używając podziału na grupy spożywcze.

PRODUKTY ZAKAZANE W FAZIE I DIETY LOW FODMAP:

Produkty mleczne:

- jogurt, kefir, maślanka, mleko krowie i kozie, śmietana, lody, twaróg, ser mascarpone i ricotta

Owoce:

- mocno dojrzałe banany, daktyle, mango, nektarynki, brzoskwinie, arbuzy, morele, śliwki, figi, jabłka, gruszki, papaja, wiśnie, czereśnie, większość owoców suszonych, owoce z puszki

Produkty zbożowe:

- chleb: pszenny, żytni, mieszany;

- mąka: pszenna, żytnia, jęczmienna;

- płatki: pszenne, żytnie, jęczmienne, owsiane błyskawiczne, granola;

- makaron: pszenny, orkiszowy;

- kasza: pęczak, jęczmienna, kuskus;

- batoniki zbożowe, ciastka zbożowe, wafle ryżowe smakowe

Rośliny strączkowe:

- soczewica powyżej 1/4 szklanki, ciecierzyca, fasola, groch, soja

Warzywa:

- kalafior, brokuł, kapusta, kapusta włoska, pieczarki, szparagi, cebula, czosnek, groszek zielony, kukurydza, buraki, groszek cukrowy, por, cykoria, brukselka

Orzechy i pestki:

- nerkowce, pistacje, mąka migdałowa,tahini,

- pestki dyni, sezam, nasiona słonecznika (powyżej jednej garstki na posiłek)

Napoje:

- herbata/kawa z mlekiem z laktozą lub sojowym, mocna herbata, herbata z kopru włoskiego, sok jabłkowy, sok pomarańczowy, sok z owoców tropikalnych, woda kokosowa, rum

- napój roślinny sojowy, owsiany kokosowy UHT

Substancje słodzące:

- miód, syrop z agawy,cukier brzozowy czyli ksylitol, wszystkie słodziki i produkty spożywcze zawierające w  swoim składzie: sorbitol, maltitol, mannitol, alkohole słodzone (na opakowaniu zazwyczaj brak informacji o substancji słodzącej więc lepiej nie ryzykować), syrop glukozowo-fruktozowy (znajdziemy go w większości słodyczy i słodzonych napojów - należy czytać etykiety a najlepiej nie kupować wysoko przetworzonej żywności).

Co dalej?

Wiesz już czego masz unikać w swoim menu, aby poprawić swoje samopoczucie i komfort życia. Zdaję sobie sprawę, że tych produktów nie jest mało, tym bardziej warto abyś skonsultował się z dietetykiem w celu dobrania dobrze zbilansowanej diety. W kolejnym artykule przedstawię listę produktów bezpiecznych, po które warto sięgać w fazie eliminacji. Temat diety low FODMAP jest bardzo obszerny i aby rozpocząć fazę eliminacji należy dobrze się do tego przygotować zdobywając odpowiednią wiedzę jak i zaopatrując lodówkę. Dlatego też zapraszam do lektury kolejnego artykułu pozostającego w tej tematyce już w przyszłym tygodniu. 

autor: mgr Marta Wojda - dietetyk Lionfitness

dietetyk Lionfitness